تبیین بنیادهای علت وجودی و بقای کشور (مطالعه موردی: ایران)

کشور یک پدیده ی انسانی و حاصل بینش سیاسی اوست. این مفهوم در برگیرنده واحدهای سیاسی-جغرافیایی مستقلی است که برجسته ترین تقسیم بندی جهان کنونی را شکل می دهند و همزمان با شکل گیری سیاسی ایران در دوره هخامنشیان واقعیت پیدا کرد. کشور محور و هسته مرکزی در مطالعات جغرافیای سیاسی است و به لحاظ ساختاری واقعیتی ترکیبی مشتمل بر سرزمین، ملت و حکومت است. اینکه چه عامل و یا عواملی موجب پیدایش و همچنین تداوم بقا و موجودیت کشور می شود، موضوع مورد مطالعه در جغرافیای سیاسی است که از آن تحت عنوان علت وجودی و علت بقای کشور یاد می شود. ایران کشوری تاریخی است که قرن ها از جریان مدنیت و شکل گیری حکومت در آن می گذرد. بارزترین ویژگی جغرافیایی ایران تنوع در پدیده های طبیعی و انسانی است، و تاریخ ایران نیز تحت تاثیر جغرافیا رویدادهای شگرفی را پشت سر گذاشته است. آنچه سبب شده تا نام واحد ایران در عین گوناگونی شکل گیرد پرسش این پژوهش است. روش به کار رفته توصیفی- تحلیلی است و نتایج به دست آمده موید آن است که ایران دارای عناصر چندگانه در علت وجودی و بقای خود است. علل وجودی ایران از 13 عامل جغرافیا، نژاد و قومیت، نقش حکومت، فرهنگ عمومی، تاریخ، تهدیدات، قدرت حکومت، نقش آفرینی مردم، رهبری کاریزما، اهمیت دین، زبان و ادبیات، میهن گرایی و اندیشه سیاسی حکومت شکل گرفته است. علل بقای ایران نیز از 22 عامل تشکیل می شود که علاوه بر علل وجودی ایران شامل ساختار فضایی، ارتش، روابط بین المللی، نقش سازمان ها، اقتصاد ملی، عدالت جغرافیایی و اجتماعی، تعاملات فضایی، رسانه و نمادهای ملی می باشد. از دیگر نتایج پژوهش شناسایی عوامل زیربنایی و روبنایی در هویت و بقای ملی است، که در مجموع 11 عامل سرزمین و موقعیت جغرافیایی، فرهنگ عمومی، تاریخ، دین و مذهب، زبان و ادبیات فارسی، نقش آفرینی مردم، حکومت، قدرت حکومت، میهن گرایی و ملی گرایی، تهدیدات ملی و نژاد و قومیت عوامل زیربنایی؛ و رهبری کاریزما، اندیشه سیاسی حکومت، ساختار فضایی ایران، ارتش، روابط بین المللی، نقش سازمان ها، اقتصاد ملی، عدالت جغرافیایی و اجتماعی، تعاملات و ارتباطات فضایی، رسانه و نمادهای ملی هم عوامل روبنایی در بقای ایران هستند.